امروزه نانوتکنولوژی در همه جنبههای زندگی از صنعت و پزشکی تا ارتباطات و حملونقل ورود پیدا کرده است. در شاخه معماری نیز این فناوری در مراحل مختلف از طراحی تا انتخاب مصالح و نازککاری مشاهده میگردد. تأثر انقلاب فناوری نانو بر روی معماری در قرن بیست و یک، تحولی در بهکارگیری نانوتکنولوژی در معماری با عنوان نانو معماری به وجود آورده است که نانو ارتباطات، نانو فرمها، نانومواد و گستره وسیعی از مصالح و تجهیزات را دربر میگیرد.
روند جهانی نشان از آن دارد که نانوتکنولوژی با سرعت در حال پیشرفت است، یکی از مهمترین ویژگیهای این تکنولوژی همهگیر بودن آن است. این تکنولوژی بیشتر با معرفی مصالح جدید و چگونگی استفاده از انرژی بر معماری و طراحی و حتی ایده طراحی در جهان تأثیر میگذارد. مواد و مصالح در مقیاس نانو دارای عملکرد بالا و چندمنظوره هستند از جمله افزایش نسبت مقاومت به وزن، دوام و پایایی بیشتر، افزایش بازدهی انرژی، قابلیت بازیافت همساز با محیطزیست و... دارا هستند.
حرفه معماری و صنعت ساختوساز با گستره عظیمی از مواد و مصالح روبرو است. در واقع مصالح هسته ساختمان را تشکیل میدهند و تأثیر آنها بر محیطزیست را نمیتوان نادیده گرفت. فناوری نانو، پوششهایی را پدید آورده است که باعث کاهش مصرف انرژی و افزایش طول عمر ساختمان میشود. بهطورکلی فناوری نانو با کارآمد کردن دستگاهها و ابزار مورداستفاده در بخشهای مختلف و نیز کاهش مصرف ماده خام و انرژی امکان انجام اقدامات مؤثر در جهت حفاظت از منابع طبیعی و محیطزیست را فراهم آورده است.
کاربرد نانوتکنولوژی در صنعت ساختوساز شامل: بهینهسازی محصولات، پیشگیری از آسیب، کاهش وزن و حجم عناصر و مصالح، کمشدن هزینهها، کاهش مراحل تولید، کاهش نیاز به نگهداری است که به دنبال آن کاهش در مصرف مواد اولیه و انرژی، حفاظت از منابع طبیعی و آسایش بیشتر را به ارمغان میآورد.
دهه 1990 را میتوان سرآغاز کاربرد فناوری نانو در صنعت ساختمان دانست. اگرچه از زمان ورود این فناوری مدتزمان زیادی نمیگذرد بااینحال تأثیر به سزایی در این صنعت داشته است. در موارد زیر فناوری نانو در بهبود مصالح ساختمانی تأثیرگذار بوده است:
- بهینهسازی مواد و مصالح
- کاربردهای جدید برای مصالح و عواملی که بدون حضور فناوری نانو فاقد کارایی هستند.
- چندمنظوره کردن مصالح و ایجاد قابلیت پیشگیری از صدمه دیدن مواد
درنتیجه بهکارگیری از فناوری نانو و رسیدن به محصولاتی با قابلیتهای ذکرشده منجر به تولید مصالح با صرفه و همچنین ذخیره بیشتر در منابع طبیعی میگردد.