آزمایش خاک قبل از شروع ساخت و ساز توسط افراد متخصص انجام می شود. تست خاک یکی آزمایش های ضروری در مرحله قبل از ساخت سازه های بلند بازیر بنای زیاد است.
تست خاک با استفاده از تجهیزات و دستگاه های خاص در آزمایشگاه خاک انجام می شود. کارشناسان ویژگی های خاک را از نظر شیمیایی و فیزیکی بررسی می کنند.
پس از انجام آزمایش گزارشی از خصوصیات خاک مانند تیپ خاک، ساختار مکانیکی و لایه های ژئوتکنیکی را مشخص می شود.
برای ساخت هر ساختمان با هر متراژ و ابعادی باید آزمایش خاک و مطالعات ژئوتکنیک انجام شود، براساس تیپ خاک می توان مقاوم سازی ساختمان را انجام داد.
وزن ساختمان و تاثیر نیروهای طبیعی مثل باد روی سازه و انتقال مجموع این نیروها روی بافت خاکی که ساختمان در آن قرار دارد، موثر است، بنابراین تست خاک و شناسایی تیپ آن ضروری است.
نمونه برداری به دو روش دستی و ماشینی است، هرچند سازمان نظام مهندسی نمونه برداری به صورت دستی را تایید نمی کند.
آزمایش های فیزیکی خاک
این آزمایش ها برای تعیین ویژگی های ظاهری و شیمیایی خاک انجام می شوند .
- آزمایش دانه بندی خاک (سویه سنجی): برای تعیین اندازه ذرات خاک و درصد شن، سیلت و رس در خاک.
- آزمایش حد روانی و حد خمیری: برای تعیین ویژگی های روانی خاک های رسی، که نشان دهنده رفتار خاک در برابر تغییرات رطوبت است.
- آزمایش درصد رطوبت (آزمون رطوبت): برای تعیین میزان رطوبت موجود در خاک که در طراحی و محاسبات مهندسی مورد استفاده قرار می گیرد.
- آزمایش چگالی خاک (وزن مخصوص): برای تعیین چگالی و حجم خاص خاک.
آزمایش های مکانیکی خاک
این آزمایش ها به ارزیابی مقاومت و رفتار خاک تحت بارگذاری می پردازند.
- آزمایش برش مستقیم (Direct Shear Test): برای اندازه گیری مقاومت برشی خاک و تعیین پارامترهای مقاومت برشی آن.
- آزمایش تراکم (Compaction Test): برای تعیین خاصیت تراکم خاک و بهینه ترین میزان رطوبت برای رسیدن به تراکم مطلوب.
- آزمایش فشار تک محوری (Unconfined Compression Test): برای بررسی مقاومت فشاری خاک های غیرمسلح یا بدون محدودیت در فشار محصور.
- آزمایش نفوذ مخروط (Cone Penetration Test-CPT): برای ارزیابی ویژگی های مکانیکی و توان باربری خاک.
- آزمایش مقاومت در برابر بارگذاری (California Bearing Ratio-CBR): برای ارزیابی توان باربری خاک های زیرسازی راه ها و جاده ها.
آزمایش های شیمیایی خاک
این آزمایش ها برای تحلیل ترکیب شیمیایی خاک و ویژگی های آن در برابر شرایط خاص محیطی استفاده می شوند .
- آزمایش PH خاک: برای اندازه گیری اسیدیته یا قلیاییت خاک که تأثیر زیادی برروی عملکرد خاک و رفتار آن در مقابل برخی مواد دارد.
- آزمایش سولفات خاک: برای اندازه گیری میزان سولفات ها در خاک که در برخی پروژه های ساختمانی تأثیرگذار است.
آزمایش های ویژه
این آزمایش ها در شرایط خاص یا برای پروژه های ویژه انجام می شوند .
- آزمایش ظرفیت باربری خاک (Bearing Capacity Test): برای تعیین ظرفیت باربری خاک که برای طراحی پی های ساختمان ها و سازه ها استفاده می شود.
- آزمایش نفوذ آب (Permeability Test): برای بررسی توانایی خاک در عبور آب از میان ذرات آن که به ویژه در طراحی سازه های هیدرولیکی یا سدها اهمیت دارد.